Jan Sawka nie żyje!
We czwartek, 9 sierpnia, w wieku 65 lat zmarł na zawał serca Jan Sawka, znany architekt, grafik, rysownik, malarz i plakacista, należący do pokolenia tzw. ilustratorów.
Artysta wraz z rodziną od 1977 r. mieszkał w High Falls w stanie Nowy Jork, gdzie aktywnie działał i tworzył. Jan Sawka urodził się 10 grudnia 1946 r. w Zabrzu. W 1964 rozpoczął studia na Politechnice Wrocławskiej; początkowo studiował architekturę, lecz już rok później połączył ten kierunek ze studiami malarstwa i grafiki na PWSSP we Wrocławiu. W 1972 przeniósł się do Warszawy, natomiast w 1976 osiedlił się w Paryżu, gdzie otrzymał stypendium Centre Georges Pompidou. Rok później, w obawie przed deportacją, wyjechał do Stanów Zjednoczonych i zamieszkał w Nowym Jorku. Sawka początkowo zajmował się plakatem i grafiką ilustracyjną, lecz szybko zainteresował się tworzeniem przestrzennych obiektów, odnoszących się do współczesnych problemów społecznych i politycznych.
Jednym z jego ostatnich projektów, nad którym pracował od dłuższego czasu, był pomnik Pokoju – The Peace Monument – który miał stanąć w Jerozolimie. Według projektu pod pomnikiem, w podziemnej kondygnacji, miało znaleźć się centrum przeznaczone na pokazy multimedialne oraz sympozja i konferencje poświęcone zagadnieniom pokoju na świecie. Sawka chciał w ten sposób przyczynić się do większego zrozumienia i pokoju między trzema wyznawanymi tam religiami: islamem, judaizmem i chrześcijaństwem. Niestety, jak nas poinformowała jego córka Hanna, nie udało mu się w pełni zrealizować tego projektu. Natomiast tuż przed śmiercią ukończył multimedialny spektakl zatytułowany "Voyage", który będzie prezentowany w ramach przyszłorocznej trasy koncertowej Mickeya Harta, perkusisty zespołu Grateful Dead. Artysta wcześniej współpracował z tą grupą, tworząc m.in. specjalną scenografię towarzyszącą Grateful Dead podczas jubileuszowej trasy związanej z 25-leciem działalności zespołu.
Jan Sawka był laureatem wielu nagród i wyróżnień, spośród których należy wymienić kilka złotych i srebrnych medali na międzynarodowych Biennale Plakatu w Warszawie, Lahti i Florencji. W ubiegłym roku wyróżniono go specjalną nagrodą AIA (American Institute of Architects) za projekt pomnika Pokoju w Jerozolimie. Jego obrazy, plakaty i druki znajdują się w ponad 60 muzeach na całym świecie. Miał ponad 70 wystaw indywidualnych w międzynarodowych muzeach i galeriach. Jego plakat "Exodus" jest jedną z 20 prac prezentowanych w ramach wystawy Polska Szkoła Plakatu 2009 w Muzeum Sztuki Nowoczesnej MoMA na Manhattanie. Wydruki i plakaty Sawki stanowią największą kolekcję prac wykonanych na papierze w zbiorach Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych w Waszyngtonie; kurator wystawy Elena Millie powiedziała o twórczości Sawki, że "jest na równi z Rembrandtem".
Jan Sawka pozostawił żonę Hankę, córkę Hannę oraz dwóch wnuków. Rodzina artysty planuje zorganizowanie pamiątkowej, pośmiertnej wystawy jego prac w ACA Galleries na Manhattanie.
